Rola mentoringu w rozwoju liderów Agile

Są takie momenty w karierze lidera, kiedy stoisz na rozdrożu. Wydaje ci się, że wszystko już widziałeś, że nic cię nie zaskoczy. A potem przychodzi nowy projekt, zmiana w zespole, nieprzewidywalny klient. I nagle czujesz, jakbyś tracił grunt pod nogami.

Wtedy właśnie mentor może okazać się bezcenny. Nie po to, by dać ci gotową odpowiedź, ale by wskazać kierunek czy zadać pytanie, którego sam byś sobie nigdy nie zadał.

Kiedy zaczynałam swoją przygodę z projektami i pracą z ludźmi, mentoring jako oficjalne pojęcie praktycznie nie istniał w moim środowisku. Nie miałam od początku formalnego mentora, ale zawsze intuicyjnie szukałam okazji, by rozmawiać z osobami bardziej doświadczonymi ode mnie. Uwielbiałam uczestniczyć w spotkaniach biznesowych, wsłuchiwać się w historie zawodowe tych, którzy byli w swojej podróży project managera znacznie dłużej. Chłonęłam od nich wiedzę, brałam sobie do serca ich wskazówki, a potem testowałam je w codziennej pracy na polu bitwy projektowej rzeczywistości.

Dziś mentoring liderów wygląda zupełnie inaczej niż dwadzieścia kilka lat temu. Na przestrzeni lat stał się świadomym i cenionym elementem rozwoju zawodowego. Dzisiaj to przemyślana ścieżka, wspierana przez organizacje. Firmy na całym świecie tworzą więc oficjalne programy mentoringowe umożliwiając tym samym wymianę doświadczeń i rozwój osobisty na znacznie głębszym poziomie.

Mentoring a coaching – czym się różnią?

Mentoring i coaching to pojęcia, które często bywają mylone. Pierwszy – to relacja, w której bardziej doświadczona osoba dzieli się swoją wiedzą i perspektywą. Często odwołuje się do własnych przeżyć i pokazuje jak radziła sobie w podobnych sytuacjach.

Coach nie mówi, co masz zrobić. Coach zadaje pytania, które pomagają ci samemu dojść do tego, co naprawdę jest dla ciebie ważne i co chcesz z tym zrobić. Mówiąc bardziej obrazowo: coaching to podróż, w której sam szukasz drogi w towarzystwie coacha.

Mentoring – to podróż, w której ktoś idzie obok ciebie pokazując od czasu do czasu, gdzie skręcić, żeby nie zgubić siebie po drodze.

Rola mentora w świecie Agile

Bycie liderem Agile to ciągłe mierzenie się z niepewnością. Coś się zmienia, coś się rozpada, coś trzeba zbudować od nowa. Nie ma dnia bez niespodzianki. W tym wszystkim lider musi umieć nie tylko odnaleźć się sam, ale i dać zespołowi poczucie bezpieczeństwa. I nie chodzi tu o puste hasła, tylko o codzienne decyzje i zachowania.

W takich momentach dobrze mieć obok siebie kogoś, kto pomoże odnaleźć spokój pośród chaosu. Mentora.

Nie dostaniesz od niego dokładnej mapy.

Mentor zasugeruje jedynie, którą ścieżką możesz iść.

Pomoże ci się nie poddać, kiedy zrobi się ciężko. A Ty, dzięki temu możesz uczyć się na własnych doświadczeniach. Celem mentoringu jest bowiem wspieranie lidera w jego rozwoju, a to oznacza pomoc w budowaniu pewności siebie, autentyczności i dojrzałości liderskiej.

Badania Harvard Business Review*(2018) pokazują, że 71% liderów, którzy korzystają z mentoringu, deklaruje większe poczucie sensu i zaangażowania w pracy.

Częściej także podejmują się trudnych wyzwań, a ich zespoły są bardziej zaangażowane i innowacyjne. (Journal of Applied Psychology , 2013)**

Co więcej, mentoring stymuluje neuroplastyczność. Badania neuronaukowe (Rock & Ringleb, 2013)*** potwierdzają, że dialog oparty na pytaniach wspiera tworzenie nowych połączeń neuronalnych, co w efekcie przekłada się na większą elastyczność poznawczą. Co to znaczy dla lidera? A to, że łatwiej adaptuje się do nowych sytuacji zapewniając sobie tym samym mniej stresu i lepsze efekty swojej pracy.

Mentoring w praktyce

Mentoring to partnerstwo oparte na empatii, słuchaniu i wspólnej refleksji. Działa nie tylko na poziomie operacyjnym, ale także na poziomie emocjonalnym.

Jak? Pomaga rozładować napięcia, nazwać wątpliwości i odzyskać perspektywę.

Ciekawym przykładem jest program mentoringowy prowadzony w Spotify, gdzie liderzy regularnie spotykają się w formie tzw. „mentoring walks”. Nie są to oficjalne sesje, a raczej wspólne spacery po biurze lub okolicy, podczas których rozmawiają o tym co przeżywają, jakie mają wątpliwości i jak widzą swoją rolę. O tym kim jestem JA, jako Lider, i kim chcę być.

W firmie „Bacardi” natomiast powstała inicjatywa „mentoring on demand”. Liderzy mogli zapisać się na 30-minutową sesję z mentorem by przegadać bieżące wyzwania. Bez presji. Bez harmonogramów. Po prostu rozmowa.

Mentoring nie daje w 100% gotowych rozwiązań. Za to daje coś znacznie cenniejszego: przestrzeń do refleksji. A refleksja zmienia nasz sposób patrzenia na wyzwania, które wydają się dla nas nie do przeskoczenia.

Tak jak u mojej znajomej Agnieszki – liderki zespołu produktowego. Agnieszka miała problemy z wdrażaniem kultury Agile w swoim obszarze. Gdy rozpoczęła sesje z mentorką usłyszała od niej jedynie: „Nie musisz mieć wszystkich odpowiedzi. Wystarczy, że pozwolisz zespołowi, by sam je znalazł.” Te dwa krótkie zdania zrobiły swoją robotę. Zdjęły z Agnieszki ogromną presję jaką odczuwała do tej pory i zmieniły sposób, w jaki pracowała z zespołem.

 Dobry mentor nie musi być z tej samej domeny biznesowej. Czasami najlepsze pytania zada ktoś, kto patrzy na ciebie zupełnie z boku. Dlatego firmy coraz częściej organizują cross-mentoring łącząc liderów z różnych obszarów. Pozwala im to inspirować się nawzajem zamiast utwierdzać w starych schematach.

Center for Creative Leadership w trakcie swoich licznych obserwacji i analiz wskazał, że liderzy, którzy regularnie korzystają z mentoringu, wykazują o 20% większą zdolność radzenia sobie ze stresem i zmianami organizacyjnymi. .

„Czasem najodważniejszą rzeczą, jaką możemy zrobić, to stanąć w prawdzie przed kimś, kto umie słuchać.”

Zdecydowanie się na mentoring wymaga odwagi. I to nie tej demonstracyjnej, tylko tej cichej, wewnętrznej. Bo trzeba mieć w sobie:

• pokorę – żeby przyznać, że nie wszystko wiem,
• ciekawość – żeby chcieć się rozwijać, mimo że czasem to niewygodne,
• gotowość – by słuchać, a nie tylko mówić.

Dobry mentor to ktoś, kto daje ci przestrzeń do bycia sobą. Ktoś, kto z jednej strony dzieli się swoim doświadczeniem z drugiej jednak nie pozwoli ci ukryć się za maską kompetencji czy osiągnięć. Przeciwnie – to ktoś, kto odważnie zada ci pytania, których być może nie chcesz usłyszeć:

• „Dlaczego tak się zachowuję, gdy ktoś się ze mną nie zgadza?”
• „Skąd bierze się moja potrzeba kontroli?”
• „Dlaczego tak bardzo zależy mi na natychmiastowych efektach?”

Trudne, prawda? Ale niezbędne, aby naprawdę się rozwijać.

To właśnie te pytania prowadzą cię do najtrudniejszego, ale i najwartościowszego etapu podróży – do szczerości wobec siebie samego. Wszak prawdziwe przywództwo Agile to nie tylko wiedza techniczna i metodyczna. To także, a może przede wszystkim, gotowość do pokazania własnej autentyczności i wrażliwości.

 Szukając inspiracji do własnych działań mentoringowych warto także zapamiętać słowa Simona Sinka:

Leadership is not about being in charge. It is about taking care of those in your charge.

Tak więc, jeśli jesteś liderem, który czuje się samotny w swojej roli albo po prostu chcesz nabrać świeżej perspektywy – znajdź mentora.

Jeśli masz już doświadczenie – sam bądź mentorem dla innych.

Wspólna droga, nawet przez najtrudniejsze tereny, staje się łatwiejsza, kiedy idzie się nią razem. A mentoring to rozmowa, która zmienia kierunek.

Źródła:

*Harvard Business Review – https://hbr.org/2018/11/why-mentoring-matters-and-how-to-get-started
**Journal of Applied Psychology – https://psycnet.apa.org/record/2013-06050-001
***Handbook of NeuroLeadership – Dr. David Rock i Dr. Al H. Ringleb, 2013 r.

Autor